3. Infecties
Infecties kunnen onderscheden worden in een reguliere infecties en een infecties door vaatbeschadigingen. Infecties door vaatbeschadigingen worden ook wel ischemische infecties genoemd (ischemisch = onvoldoende doorbloeding). Infecties na een filler behandeling kunnen in beide vormen optreden. In dit stuk zullen oorzaken, symptomen, behandeling en de preventie van infecties in relatie tot fillers behandeld worden.
Oorzaken
Normale infecties worden in het algemeen veroorzaakt door een niet-steriele (ook wel septisch genoemd) naald, maar kan ook veroorzaakt worden door niet-steriele apparaten, fillers, behandelmethoden en voorbereidingsmethoden. Houd daarom rekening met:
- dat steriele naalden, apparaten en fillers besmet kunnen worden door septische voorbereiding;
- dat niet-steriele naalden bestaan, maar bij een erkende fillerleverancier vrijwel niet voorkomen.
- dat fillers in het algemeen worden geleverd met meerdere naalden en dat de extra naalden ook gebruikt dienen te worden en
- dat de filler automatisch besmet is wanneer één element gedurende de behandeling niet steriel is.
Omdat fillers vrijwel altijd steriel zijn en artsen aseptisch (= steriel) handelen, worden de meeste filler-gerelateerde infecties veroorzaakt door bloedrestricties naar aanleiding van vaatcompressie door excessieve fillerinjectie.
In tabel 1 is een overzicht te zien van oorzaken van de twee soorten filler-gerelateerde infecties.
| Reguliere bacteriële infectie | Ischemische infectie |
|---|---|
| Niet-steriel injectieapparaat | Compressie van bloedvaten door excessief fillergebruik |
| Septische behandelmethoden | |
| Reactiveerde al-aanwezige infectie | |
| Patiëntgewoonten |
Symptomen
Erytheem is vaak een gevolg van foutieve injectie en in sommige gevallen een voorbode van een ischemische infectie. Wanneer de huid genoeg kan strekken om druk te verdelen verdwijnt erytheem vaak. Wanneer de huid dit niet kan, blijft erytheem aanhouden. Erytheem die langer dan 48 uur na een behandeling aanhoudt is vaak een indicatie van ischemische infectie en een microcirculatieprobleem (bloedsomloopprobleem bij de kleinste vaten). Wanneer er een infectie voordoet zonder erytheem, is er waarschijnlijk sprake van een reguliere bacteriële infectie.
Beide soorten infecties zullen na ongeveer 48 uur optreden. Bij ischemische infecties is er sprake van tijdsvariatie in verband met de hoeveelheid compressiedruk. Zo kan een infectie bij sterke druk al na 36 uur optreden, terwijl een infectie bij weinig compressiedruk na pas 72 uur kan optreden. Reguliere infecties treden in verband met incubatietijden van de bacteriën vaak pas na 2 tot 5 dagen na de behandeling op.
In de meeste gevallen kan gesteld worden dat een infectie binnen 72 uur een ischemische infectie is en een infectie na 72 uur een reguliere infectie is. Zie tabel 2 voor oorzaken op basis van de 72 uur mijlpaal..
| Binnen 72 uur | Na 72 uur |
|---|---|
| Reactiveerde al-aanwezige infectie | Besmette filler |
| Microcirculatieproblemen door compressie | Infectie na behandeling door patiëntredenen |
| Immuunsysteemproblemen |
Behandeling
Wanneer erytheem langer dan 2 dagen na behandeling aanhoudt en wanneer infectiesymptomen te zien zijn moet een anti-infectiebehandeling gestart worden.
Milde normale bacteriële infecties kunnen met antibiotica behandeld worden. Wanneer een filler besmet is moet deze behandeld worden als een vreemd lichaam en verwijdert worden met hyaluronidase. Verwijdering van de filler is nodig, omdat de filler ziekteverwekkers (pathogenen) voor het lichaam onbereikbaar kan maken.
Bij een ischemische infectie dient de oorzaak aangepakt te worden, namelijk de compressie van bloedvaten. Een probleem bij verwijdering van de filler is dat een hyaluronidase-injectie de weefselwanden verder kan beschadigen en zo verdere verspreiding van de infectie kan veroorzaken. Hyaluronidase wordt zodoende vaak in combinatie met een fysiologische zoutoplossing geïnjecteerd. Fysiologische zoutoplossing is namelijk een effectieve wondreiniger die natuurlijke bacteriële flora niet schaad en het lichaam dus de ruimte biedt om te genezen.
Voordat antibiotica wordt gebruikt bij een ischemische infectie moet worden gerealiseerd dat de bloedsomloop beperkt is en de antibiotica dus moeilijk op de benodigde plek komt. Het is daarom aan te raden om afvalstoffen zoals pus zoveel mogelijk handmatig te verwijderen.
Infectie gaat in het algemeen gepaard met pustelvorming vanwege afzwakking van het afweersysteem ten gevolge van de ischemische schade. Zelf normale huidflora kunnen dan ineens bedreigingen worden. Behandeling van pustels moet voorzichtig gebeuren zodat weefsel niet verder beschadigd raakt.
Nadat pustels verwijderd zijn is het aan te raden de wond licht te steriliseren en deze dan met vaseline-wondgaas te bedekken om wonduitdroging te voorkomen. Sterilisatie kan de huid beschadigen, dus doe dit alleen in ernstige gevallen. Wonddroging moet voorkomen worden, omdat het pus anders verhardt met moeilijkere verwijdering en beperktere genezing als resultaat.
Als de anti-infectiebehandeling goed wordt uitgevoerd, genezen wonden na ongeveer 7 dagen. Na 7 dagen treedt er vaak hyperpigmentatie als gevolg van weefselbeschadigingen. Dit trekt echter weer weg na natuurlijke celvernieuwing. In deze periode is uv-bescherming en afzien van laserbehandelingen belangrijk aan te raden aan de cliënt.
Preventie
Preventie is altijd beter dan genezen.
Normale infecties worden voorkomen door:
- fillers van betrouwbare leveranciers te gebruiken;
- injecties in gebieden met recente infecties of ontstekingen te voorkomen en
- patiënten het behandelgebied niet te laten masseren, overmatig aan te laten raken of te laten bedrukken.
Ischemische infecties worden voorkomen door vaatcompressie en vaatbeschadigingen te voorkomen. Hiervoor is voldoende kennis nodig betreffend het vaatstelsel (in het bijzonder het arterieel stelsel). Wanneer deze kennis aanwezig is, weet je waar je wel en niet een bepaalde hoeveelheid filler kan injecteren.